Πέμπτη 21 Φεβρουαρίου 2013

ΕΘΙΜΑ

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Τις μέρες πριν τα Χριστούγεννα παρατηρείται μεγάλη δραστηριότητα των νοικοκυρών της κοινότητας, εν όψει της μεγάλης γιορτής της Χριστιανοσύνης. Οι προετοιμασίες περιλαμβάνουν γενική καθαριότητα του σπιτιού, ξεσκονίσματα, γυαλίσματα, τακτοποίηση των επίπλων, ψήσιμο των παξιμαδιών στους φούρνους και ασπρόγιασμα των εσωτερικών τοίχων.

Τη μέρα των Χριστουγέννων ο κόσμος πηγαίνει στην εκκλησία. Μετά το τέλος της θείας Λειτουργίας, μεταλαμβάνει των αχράντων μυστηρίων (πασκάζει, στην συνηθισμένη κυπριακή διάλεκτο) και όταν βγουν από την εκκλησία ανταλλάσσουν ευχές.

Μετά όλοι πάνε στα σπίτια τους και κάθεται όλη η οικογένεια στο τραπέζι για να φάνε κοτόπουλο με σούπα αυγολέμονη ή με τραχανά (παραδοσιακό φαγητό), μέσα σ’ ένα χαρούμενο ευχάριστο οικογενειακό περιβάλλον.
Στα παλαιότερα χρόνια, την Κυριακή των Βαΐων, οι κάτοικοι αγόραζαν μικρούς χοίρους, τους οποίους μεγάλωναν μέχρι τα Χριστούγεννα. Μεταξύ της περιόδου Χριστουγέννων και Φώτων, τους έσφαζαν και κατασκεύαζαν λούντζες και λουκάνικα.


ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ
Με την παρέλευση της γιορτής των Χριστουγέννων οι οικογένειες μπαίνουν στην διαδικασία για την γιορτή της πρωτοχρονιάς. Οι γυναίκες φτιάχνουν ψωμιά, κουλούρια, βασιλόπιτα, μελομακάρονα και φοινικοτά φτιαγμένα όπως προστάζουν οι συνταγές των γιαγιάδων τους.

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς η νοικοκυρά θα ετοιμάσει την Βασιλόπιττα με το τυχερό νόμισμα, η οποία θα κοπεί το μεσημέρι της Πρωτοχρονιάς. Όποιος βρει στο κομμάτι του το νόμισμα θα είναι ο τυχερός της νέας χρονιάς. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας πριν πάνε στη εκκλησία για τον εσπερινό, η νοικοκυρά ετοιμάζει το τραπέζι του Αγίου Βασίλη (για να ταΐσουν τον Άγιο Βασίλη).

Το βράδυ της παραμονής της πρωτοχρονιάς όλοι μαζεύονται μπροστά από τα τζάκια και ρίχνουν φύλλα ελιάς πάνω στα κάρβουνα για να μάθουν αν κάποιο συγκεκριμένο άτομο που δεν πρέπει να το αποκαλύψει τρέφει αισθήματα αγάπης για αυτόν ή αυτήν. Ρίχνοντας τα φύλλα σταύροναν τα κάρβουνα και έλεγαν. Άι Βασίλη βασιλιά τζιαι πρωτολουτουρκίτη που επείες εις την έρημον τζι΄ειρτες στην παντέρημον τζιαι έδιξες τύχες των τυχών δείξε τζιαι μεν τιν τύχη μου αν με αγαπά ο ... Αν το φύλλο πεταγόταν έλεγαν ότι το άτομο τους αγαπούσε.

Την ημέρα της Πρωτοχρονιάς ο μεγαλύτερος σε ηλικία κόβει την βασιλόπιτα η οποία περιέχει ένα κέρμα και όποιος το βρει θεωρείται ο τυχερός της χρονιάς.

Η μέρα αυτή είναι σημαδιακή για τα μικρά παιδιά που θα επιβραβευτούν που ήταν καλά παιδιά όλη τη χρονιά. Θα βρουν το δώρο που τους έβαλε ο Άγιος Βασίλης κάτω από το χριστουγεννιάτικο δένδρο.

Την Πρωτοχρονιά ο κόσμος θα πάει στην εκκλησία για να παρακολουθήσει τη θεία λειτουργία και μετά όταν τελειώσει η εκκλησία θ’ ανταλλάξουν ευχές και φιλιά.

Την πρώτη μέρα του χρόνου πρέπει βάσει των παλαιών κυπριακών εθίμων όταν επιστρέψουν από την εκκλησία στο σπίτι τους, να μπουν με το δεξί πόδι για να πάνε όλα δεξιά (καλά) στη νέα χρονιά


ΦΩΤΑ

Την παραμονή των Φώτων, ο Ιερέας του χωριού γύριζε σ’ όλα τα σπίτια και ράντιζε με Αγίασμα (καλάντιζε) συνοδευόμενος από ένα παιδί που κρατούσε ένα κουβά με Αγίασμα. Οι κάτοικοι του χωριού έβαζαν διάφορα νομίσματα μέσα στον κουβά, σαν δώρο για τον παπά και το παιδί.

Την ημέρα των Φώτων οι νοικοκυρές παίρνουν στην εκκλησία, καλάθια με προϊόντα που παράγουν για να ευλογηθούν με την βάπτιση. Μετά από την βάπτιση παίρνουν μαζί τους στο σπίτι τους κεριά αναμένα, που συμβολίζουν το Άγιο Πνεύμα, για να ευλογηθεί και το σπίτι. Το μεσημέρι οι νοικοκυρές θα φτιάξουν ξεροτίανα (λουκουμάδες), για να φάνε μαζί με τις οικογένειές τους. Ακολούθως ρίχνουν και στα δώματα (στέγες των σπιτιών) για να φάνε οι καλικάτζαροι και να φύγουν.

ΣΗΚΩΣΕΣ

Οι σήκωσες αρχίζουν από την Κυριακή της Απόκρεω και συνεχίζονταν την επόμενη Κυριακή της Τυροφάγου. Τις δυο αυτές Κυριακές αρκετά άτομα μασκαρεύονται και γυρίζουν σε συγγενικά και φιλικά σπίτια και διασκεδάζουν τον κόσμο με αστεία.

Στο νυκτερινό τραπέζι που γίνεται την Κυριακή της Τυροφάγου, δένουν ένα αυγό ψημένο με σχοινί, το οποίο κρεμάζουν πάνω από το τραπέζι και αφού το αλείψουν με γιαούρτι, το γυρίζουν ενώ όλοι οι παρευρισκόμενοι προσπαθούν να το πάρουν με το στόμα τους.

Στα παλαιότερα χρόνια, μετά το μεσημεριανό φαγητό, κρέμαζαν μέσα στο σπίτι τις «σούσες» για να «σουστούν» οι κοπέλες και να τραγουδήσουν.

ΑΠΟΚΡΙΕΣ
Είναι το βράδυ πριν να αρχίσουν οι νηστείες του Σαρανταημέρου. Όλοι οι συγγενείς μαζεύονται σε κάποιο σπίτι και διασκεδάζουν και προσπαθούν να μαντέψουν την ταυτότητα των μασκαρεμένων παιδιών που γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι.

ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ
Είναι η πρώτη μέρα των νηστειών του Σαρανταημέρου και όλη η οικογένεια φεύγει για τους αγρούς ψήνοντας ψαρικά στα κάρβουνα και τρώγοντας νηστίσιμα φαγητά. Την τιμητική του έχει το πέταγμα του χαρταετού.

ΠΑΣΧΑ
Όπως και τα Χριστούγεννα έτσι και το Πάσχα οι οικογένειες μαζεύονται στο χωριό από την αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας και οι γυναίκες ανάβουν τους φούρνους για να φτιάξουν ψωμιά, κουλούρια, φλαούνες, πασκιές (έδεσμα με κρέας τυλιγμένο σε ζυμάρι).

Το Μεγάλο Σάββατο όλοι, γύρω στις έντεκα η ώρα το βράδυ, μαζεύονται στην εκκλησία για να ακούσουν το χαρμόσυνο μήνυμα της ανάστασης του Χριστού. Στην αυλή της εκκλησίας βρίσκεται σε εξέλιξη μεγάλη φωτιά όπως το έθιμο από αρχαιοτάτων χρόνων προστάζει για το κάψιμο του Ιούδα.
Με την επιστροφή στο σπίτι όλοι κάθονται στο τραπέζι και τρώνε την πατροπαράδοτη αυγολέμονη.

Την Κυριακή του Πάσχα, το μεσημέρι μετά τον εσπερινό της Αγάπης, μαζεύονται για να φάνε το αρνάκι και μετά το απόγευμα όλοι θα μαζευτούν στην πλατεία του χωριού για να παίξουν τα παραδοσιακά παιχνίδια της Λαμπρής, όπως ζίζιρο, σακουλοδρομίες, γαϊδουροδρομίες, αυγοδρομίες, τράβηγμα σχοινιού και άλλα. Τα παιχνίδια διαρκούν μέχρι και την Τρίτη του Πάσχα.

Πηγή: http://cyprusvoice.forumup.gr/about247-cyprusvoice.html

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου