ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Το Βέλγιο είναι χώρα με πολύ πλούσια πολιτιστική παράδοση και η πολιτισμική της συνεισφορά, στους τομείς της ζωγραφικής και της λογοτεχνίας θεωρείται αξιοσημείωτη. Ο βελγικός λαός παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα. Οι φλαμανδόφωνοι Βέλγοι μεριμνούν επιμελώς για τη διατήρηση της φλαμανδικής πολιτιστικής ταυτότητάς τους, χωρίς να τονίζουν τη σύνδεσή τους με τους Ολλανδούς, ενώ οι γαλλόφωνοι επηρεάζονται από τη γαλλική πνευματική ζωή και κίνηση.
Το υψηλό πνευματικό επίπεδο μαρτυρεί εξάλλου η λειτουργία των πολλών πανεπιστημίων της χώρας, των πέντε Ακαδημιών Καλών Τεχνών, των βιβλιοθηκών που εδρεύουν σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα, των μουσείων, ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγονται το Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών (έτος ίδρυσης 1890) και το Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών του Βελγίου (έτος ίδρυσης 1830), των πέντε μεγάλων Βασιλικών Ωδείων.
Προσωπικότητες της επιστήμης και του πνεύματος παγκόσμιας ακτινοβολίας βελγικής καταγωγής είναι οι ακόλουθοι νομπελίστες: Ζυλ Μπορτντέ, Κορνέιγ Χέιμανς και Κρίστιαν Ρενέ ντε Ντουβ, που τιμήθηκαν με το Νόμπελ Ιατρικής και Φυσιολογίας τα έτη 1919, 1938 και 1974 αντίστοιχα, Αγκούστε Μπενάετ, Ανρί λα Φοντέιν και Τζορτζ Πιρ ,που έλαβαν το Νόμπελ Ειρήνης τα έτη 1909, 1913 και 1958 αντίστοιχα, ο Ιλία Πριγκοτζί, που το 1977 τιμήθηκε με το Νόμπελ Χημείας, και ο Μορίς Μέτερλινγκ με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1911.
Το υψηλό πνευματικό επίπεδο μαρτυρεί εξάλλου η λειτουργία των πολλών πανεπιστημίων της χώρας, των πέντε Ακαδημιών Καλών Τεχνών, των βιβλιοθηκών που εδρεύουν σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα, των μουσείων, ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγονται το Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών (έτος ίδρυσης 1890) και το Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών του Βελγίου (έτος ίδρυσης 1830), των πέντε μεγάλων Βασιλικών Ωδείων.
Προσωπικότητες της επιστήμης και του πνεύματος παγκόσμιας ακτινοβολίας βελγικής καταγωγής είναι οι ακόλουθοι νομπελίστες: Ζυλ Μπορτντέ, Κορνέιγ Χέιμανς και Κρίστιαν Ρενέ ντε Ντουβ, που τιμήθηκαν με το Νόμπελ Ιατρικής και Φυσιολογίας τα έτη 1919, 1938 και 1974 αντίστοιχα, Αγκούστε Μπενάετ, Ανρί λα Φοντέιν και Τζορτζ Πιρ ,που έλαβαν το Νόμπελ Ειρήνης τα έτη 1909, 1913 και 1958 αντίστοιχα, ο Ιλία Πριγκοτζί, που το 1977 τιμήθηκε με το Νόμπελ Χημείας, και ο Μορίς Μέτερλινγκ με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1911.
Ο βελγικός λαϊκός πολιτισμός περιλαμβάνει λιτανείες, παντομίμες, χορούς, αναπαραστάσεις μαχών και μια σειρά λαϊκών εκδηλώσεων όπως γιορτές καρναβαλιού, παραστάσεις με μαριονέτες κ.ά. Η λιτανεία του Αγίου Αίματος μετρά οκτώ συνεχείς αιώνες παράδοσης και γίνεται στην Μπρυζ. Κατά τη διάρκειά της αναπαρασταίνονται περιστατικά της ζωής του Ιησού και σκηνές από τα πάθη του. Στη λιτανεία των Βρυξελών παρελαύνουν τεράστια χαρτονένια ανδρείκελα από όλο το Βέλγιο, ενώ η καταγωγή της "γιορτής των γάτων" ανάγεται στην προχριστιανική περίοδο, όταν λατρευόταν η θεά Φρέια, το αμάξι της οποίας - κατά την παράδοση - έσερναν γάτοι.
Λογοτεχνία
Στο Βέλγιο υφίσταται η ύπαρξη δύο λογοτεχνιών ανάλογα με τη γλώσσα έκφρασης (γαλλικά ή φλαμανδικά), που χρησιμοποιεί ο Βέλγος λογοτέχνης, όμως η εξέταση της βελγικής λογοτεχνίας αντιμετωπίζεται ενιαία, αφού ανεξάρτητα από τη γλώσσα έκφρασης διακρίνονται με σαφήνεια τα κοινά εθνικά χαρακτηριστικά.
Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης οι Βέλγοι λογοτέχνες διακρίθηκαν κυρίως στον τομέα της ποίησης και της χρονικογραφίας. Οι πιο γνωστοί ποιητές είναι ο Χάινριχ βαν Βέλντεκε (1140-1190), ο Αντενέ λε Ρουά (1240-1300), ο Αντόνις ντε Ρούβερε (1430-1482) και η Άννα Μπουνς (1493-1575) και οι χρονικογράφοι Ζαν λε Μπελ (1292-1370), Ζαν ντ` Οντρμέζ (1338-1400), Ζορζ Σαστελέν (1404-1475) κ.ά. Ο 16ος αιώνας σφραγίζεται από το έργο του επικριτή των ακροτήτων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας Φίλιπς βαν Μάρνιξ (1538-1598). Το 18ο αιώνα ο πρίγκιπας Κάρολος Ιωσήφ φον Λίγκνε (1735-1814) με τα σατιρικά του κείμενα καυτηρίαζε τα ήθη της εποχής του.
Οι δύο τελευταίοι αιώνες (19ος και 20ός) αποτελούν περίοδο έντονης λογοτεχνικής ακμής τόσο για τους φλαμανδόφωνους όσο και για τους γαλλόφωνους Γάλλους συγγραφείς. Σπουδαίος ποιητής αναδεικνύεται ο Μax Waller (1860-1889), που μαζί με άλλους ποιητές ίδρυσε την επιθεώρηση Νέο Βέλγιο. Ανάμεσά τους είναι ο Αμπέρ Ζιρό ("Πέραν του αιώνα"), ο Βαλέριος Ζιλ ("Η νύχτα του Ιβάν Γκίλκιν"), οι οποίοι γράφουν κλασική ποίηση με πομπώδες ύφος. Ο Ζορζ Ρόντενμπαχ (1855-1898) εγκαταλείπει στις συλλογές του ("Δώδεκα τραγούδια" και "Ζεστά θερμοκήπια") τους ποιητικούς κανόνες. Ο Αλμπέρ Μοκέλ (1866-1945) επηρεάζεται από τον αισθητικό συμβολισμό ("Διαύγειες" 1902). Ο Εμίλ Βερχέρεν (1855-1916) ("Η πολύμορφη λάμψη") είναι λυρικός ποιητής. Ο Σαρλ Βαν Λερμπέργκε (1861-1907) έγραψε τις συλλογές "Διαβλέψεις", "Το τραγούδι της Εύας". Η ποίηση του Μαξ Έλσκαμπ (1862-1931) γνώρισε μια περίοδο ξενοιασιάς ("Κυριακάτικος") και μια απαισιοδοξίας ("Τραχιά όνειρα").
Ακόμη ταλαντούχοι πεζογράφοι υπήρξαν οι Χέντρικ Κόνσιενς (1812-1883), Καμίλ Λεμονιέ (1844-1913), Εζέν Ντεμόλντε (1862-1919). Από τους συγγραφείς των νεότερων χρόνων ξεχωρίζουν οι Ζορζ Ρενσί (1875-1951), Ζαν Τουσέλ (1890-1944) και Φρανς Χέλενς (1881-1972).
Μουσική
Κατά το 15ο και 16ο αιώνα οι μουσικοί Γκυγιόμ Ντυφέ (1440; - 1474;), Άντριαν Βίλερτ (1480; - 1562) και Ορλάντο ντι Λάσο (1532; - 1594) εμπνέονται από τη θρησκεία. Στην πολιτισμική ανάκαμψη του 18ου και 19ου αιώνα πρόσφεραν σημαντικές μουσικές υπηρεσίες οι: Φρανσουά Γκοσέκ (1734-1829), Ανρί Βιετάν (1820-1881), Σεζάρ Φρανκ (1822-1890), Πιερ Μπενουά (1834-1901) κ.ά. Οι νεότεροι δημιουργοί είναι εξίσου αξιόλογοι, με πρωτοπόρους τους Εζέν Υσέ (1858-1931), Πολ Ζιλσόν (1865-1942), Αντέ Σουρίς (1899-1970).
Ζωγραφική
Ο Γιαν Βαν Άικ (1390-1441) είναι ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της "φλαμανδικής σχολής". Εξίσου σημαντικός είναι και ο αδελφός του Χούμπερτ (1370-1426). Στην ίδια σχολή ανήκουν ο Ρογήρος Βαν ντερ Βάιντεν (1399-1466) και ο Ντίρικ Μπουτς (1410-1475), ενώ από τους ζωγράφους της Αναγέννησης διακρίνονται οι: Μπερνάρ Βαν Ορλέ (1488-1541), Πέτερ Μπρέγκελ ο Πρεσβύτερος (1528-1569), Φρανς Φλορίς (1516-1570) κ.ά.
Η ζωγραφική μπαρόκ σφραγίζεται από το έργο του Πιερ Πολ Ρούμπενς (1577-1640). Ο μαθητής του Άντονι Βαν Ντάικ (1599-1641) υπήρξε επίσης κορυφαίος δημιουργός. Επίσης αξιόλογοι είναι οι: Γιαν Βαν Ορλέ (1665-1735), Γκούσταβ Βάπερς (1803-1874) και οι νεότεροι Τζέιμς Ένσορ (1860-1949), Κόνσταντ Πέρμεκε (1866-1952) κ.ά.
Γλυπτική
Η γλυπτική ακολούθησε τους ρυθμούς με τους οποίους εκφράζονταν οι ζωγράφοι. Γενικά η βελγική ζωγραφική επηρέασε σημαντικά τη γλυπτική, όπως μαρτυρείται από τον Χανς Μέμλινγκ (1430-1494), που ανήκει στη φλαμανδική σχολή, και τον Άρτους Κουελίνιους (1609-1668). Οι νεότεροι επηρεάζονται από τη "σχολή Ρούμπενς".
Θέατρο
Στο τέλος του 19ου αιώνα το βελγικό θεατρικό έργο δέχτηκε μεγάλη ώθηση από τον Μορίς Μέτερλινγκ, που συνέγραψε έργα τα οποία διαπνέονται από λεπτή συγκίνηση: "Πελλέας και Μελισάνθη" (1892), "Γαλάζιο Πουλί" (1908) κ.ά. Τον ακολούθησε ο Φερνάν Κρόμελινκ ("Μεγαλοπρεπής κερατάς" 1921) και η πιο σύγχρονη Σουζάν Λιλάρ ("Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στον ουρανό"). Ο Αντρέ Λακούρ έγινε διάσημος με την "Τελευταία τάξη του γυμνασίου", ενώ ο Μισέλ ντε Γκελντερόντ υπήρξε δημιουργός πάνω από 50 θεατρικών έργων με πιο σημαντικά: "Ο θάνατος του δόκτορος Φάουστ" 1929, "Χοπ Σινιόρ" 1935 κ.ά.
Λογοτεχνία
Στο Βέλγιο υφίσταται η ύπαρξη δύο λογοτεχνιών ανάλογα με τη γλώσσα έκφρασης (γαλλικά ή φλαμανδικά), που χρησιμοποιεί ο Βέλγος λογοτέχνης, όμως η εξέταση της βελγικής λογοτεχνίας αντιμετωπίζεται ενιαία, αφού ανεξάρτητα από τη γλώσσα έκφρασης διακρίνονται με σαφήνεια τα κοινά εθνικά χαρακτηριστικά.
Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης οι Βέλγοι λογοτέχνες διακρίθηκαν κυρίως στον τομέα της ποίησης και της χρονικογραφίας. Οι πιο γνωστοί ποιητές είναι ο Χάινριχ βαν Βέλντεκε (1140-1190), ο Αντενέ λε Ρουά (1240-1300), ο Αντόνις ντε Ρούβερε (1430-1482) και η Άννα Μπουνς (1493-1575) και οι χρονικογράφοι Ζαν λε Μπελ (1292-1370), Ζαν ντ` Οντρμέζ (1338-1400), Ζορζ Σαστελέν (1404-1475) κ.ά. Ο 16ος αιώνας σφραγίζεται από το έργο του επικριτή των ακροτήτων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας Φίλιπς βαν Μάρνιξ (1538-1598). Το 18ο αιώνα ο πρίγκιπας Κάρολος Ιωσήφ φον Λίγκνε (1735-1814) με τα σατιρικά του κείμενα καυτηρίαζε τα ήθη της εποχής του.
Οι δύο τελευταίοι αιώνες (19ος και 20ός) αποτελούν περίοδο έντονης λογοτεχνικής ακμής τόσο για τους φλαμανδόφωνους όσο και για τους γαλλόφωνους Γάλλους συγγραφείς. Σπουδαίος ποιητής αναδεικνύεται ο Μax Waller (1860-1889), που μαζί με άλλους ποιητές ίδρυσε την επιθεώρηση Νέο Βέλγιο. Ανάμεσά τους είναι ο Αμπέρ Ζιρό ("Πέραν του αιώνα"), ο Βαλέριος Ζιλ ("Η νύχτα του Ιβάν Γκίλκιν"), οι οποίοι γράφουν κλασική ποίηση με πομπώδες ύφος. Ο Ζορζ Ρόντενμπαχ (1855-1898) εγκαταλείπει στις συλλογές του ("Δώδεκα τραγούδια" και "Ζεστά θερμοκήπια") τους ποιητικούς κανόνες. Ο Αλμπέρ Μοκέλ (1866-1945) επηρεάζεται από τον αισθητικό συμβολισμό ("Διαύγειες" 1902). Ο Εμίλ Βερχέρεν (1855-1916) ("Η πολύμορφη λάμψη") είναι λυρικός ποιητής. Ο Σαρλ Βαν Λερμπέργκε (1861-1907) έγραψε τις συλλογές "Διαβλέψεις", "Το τραγούδι της Εύας". Η ποίηση του Μαξ Έλσκαμπ (1862-1931) γνώρισε μια περίοδο ξενοιασιάς ("Κυριακάτικος") και μια απαισιοδοξίας ("Τραχιά όνειρα").
Ακόμη ταλαντούχοι πεζογράφοι υπήρξαν οι Χέντρικ Κόνσιενς (1812-1883), Καμίλ Λεμονιέ (1844-1913), Εζέν Ντεμόλντε (1862-1919). Από τους συγγραφείς των νεότερων χρόνων ξεχωρίζουν οι Ζορζ Ρενσί (1875-1951), Ζαν Τουσέλ (1890-1944) και Φρανς Χέλενς (1881-1972).
Μουσική
Κατά το 15ο και 16ο αιώνα οι μουσικοί Γκυγιόμ Ντυφέ (1440; - 1474;), Άντριαν Βίλερτ (1480; - 1562) και Ορλάντο ντι Λάσο (1532; - 1594) εμπνέονται από τη θρησκεία. Στην πολιτισμική ανάκαμψη του 18ου και 19ου αιώνα πρόσφεραν σημαντικές μουσικές υπηρεσίες οι: Φρανσουά Γκοσέκ (1734-1829), Ανρί Βιετάν (1820-1881), Σεζάρ Φρανκ (1822-1890), Πιερ Μπενουά (1834-1901) κ.ά. Οι νεότεροι δημιουργοί είναι εξίσου αξιόλογοι, με πρωτοπόρους τους Εζέν Υσέ (1858-1931), Πολ Ζιλσόν (1865-1942), Αντέ Σουρίς (1899-1970).
Ζωγραφική
Ο Γιαν Βαν Άικ (1390-1441) είναι ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της "φλαμανδικής σχολής". Εξίσου σημαντικός είναι και ο αδελφός του Χούμπερτ (1370-1426). Στην ίδια σχολή ανήκουν ο Ρογήρος Βαν ντερ Βάιντεν (1399-1466) και ο Ντίρικ Μπουτς (1410-1475), ενώ από τους ζωγράφους της Αναγέννησης διακρίνονται οι: Μπερνάρ Βαν Ορλέ (1488-1541), Πέτερ Μπρέγκελ ο Πρεσβύτερος (1528-1569), Φρανς Φλορίς (1516-1570) κ.ά.
Η ζωγραφική μπαρόκ σφραγίζεται από το έργο του Πιερ Πολ Ρούμπενς (1577-1640). Ο μαθητής του Άντονι Βαν Ντάικ (1599-1641) υπήρξε επίσης κορυφαίος δημιουργός. Επίσης αξιόλογοι είναι οι: Γιαν Βαν Ορλέ (1665-1735), Γκούσταβ Βάπερς (1803-1874) και οι νεότεροι Τζέιμς Ένσορ (1860-1949), Κόνσταντ Πέρμεκε (1866-1952) κ.ά.
Γλυπτική
Η γλυπτική ακολούθησε τους ρυθμούς με τους οποίους εκφράζονταν οι ζωγράφοι. Γενικά η βελγική ζωγραφική επηρέασε σημαντικά τη γλυπτική, όπως μαρτυρείται από τον Χανς Μέμλινγκ (1430-1494), που ανήκει στη φλαμανδική σχολή, και τον Άρτους Κουελίνιους (1609-1668). Οι νεότεροι επηρεάζονται από τη "σχολή Ρούμπενς".
Θέατρο
Στο τέλος του 19ου αιώνα το βελγικό θεατρικό έργο δέχτηκε μεγάλη ώθηση από τον Μορίς Μέτερλινγκ, που συνέγραψε έργα τα οποία διαπνέονται από λεπτή συγκίνηση: "Πελλέας και Μελισάνθη" (1892), "Γαλάζιο Πουλί" (1908) κ.ά. Τον ακολούθησε ο Φερνάν Κρόμελινκ ("Μεγαλοπρεπής κερατάς" 1921) και η πιο σύγχρονη Σουζάν Λιλάρ ("Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στον ουρανό"). Ο Αντρέ Λακούρ έγινε διάσημος με την "Τελευταία τάξη του γυμνασίου", ενώ ο Μισέλ ντε Γκελντερόντ υπήρξε δημιουργός πάνω από 50 θεατρικών έργων με πιο σημαντικά: "Ο θάνατος του δόκτορος Φάουστ" 1929, "Χοπ Σινιόρ" 1935 κ.ά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου